Silny głos naszego regionu w Brukseli. Podczas konferencji organizowanej przez Komisję Europejską sporo czasu poświęcono problemom Subregionu Turów. O wzywaniach i niepewnej przyszłości jednym głosem mówili samorządowcy i organizacje pozarządowe z regionu.
Podczas zorganizowanego przez Fundację Instrat w Brukseli okrągłego stołu „Transformacja jeszcze się nie skończyła”, poświęconego regionom węglowym pominiętym w Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, głos Subregionu Turów był jednym z kluczowych. Spotkanie odbyło się 21 października w Château de Drogenbos. W gronie uczestników znaleźli się przedstawiciele Komisji Europejskiej (DG REGIO, DG ENER, DG CLIMA), Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz samorządów i spółek energetycznych a także Sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej – Jacek Karnowski oraz przedstawicielka Ministerstwa Klimatu i Środowiska. W agendzie postawiono pytania o natychmiastowe potrzeby regionów wykluczonych z JTF i o to, czy Fundusz Modernizacyjny może pełnić rolę „mostu” do kolejnej perspektywy finansowej UE.
Podczas spotkania pojawiła się dobra wiadomość dla Subregionu Turów. Region został wskazany jako jeden z tych, które mogą zostać objęte wsparciem technicznym Komisji Europejskiej realizowanym przez Europejski Bank Inwestycyjny.
Jeśli decyzja zostanie potwierdzona, eksperci EBI pomogą w przygotowaniu diagnozy sytuacji regionu, wyznaczeniu kierunków działań, opracowaniu projektów strategicznych oraz mapy drogowej ich finansowania. Pomoc w ramach programu Target jest bardzo ceniona w regionach UE. Taki dokument jest niezbędny, by skutecznie sięgać po środki unijne na niwelowanie skutków odejścia od węgla – procesu, który już trwa.
To właśnie w tym kontekście Subregion Turów głosem Rafała Gronicza, Wojciecha Dobrołowicza, Zbigniewa Zjawina, Pawła Tomczyka oraz Joanny Tokarczuk zaprezentował swoje wyzwania i gotowość do pracy nad strategią sprawiedliwej transformacji. Wystąpienie przewodniczącego Komitetu Transformacji Subregionu Turów Rafała Gronicza podkreśliło skalę zmian w kompleksie Turów, potrzebę inwestycji w infrastrukturę i edukację oraz konieczność zbudowania portfela projektów, które zatrzymają odpływ młodych i stworzą alternatywy dla miejsc pracy związanych z węglem. W wystąpieniu wprost akcentowano, że bez dostępu do instrumentów takich jak Fundusz Modernizacyjny i wsparcie techniczne przygotowanie dokumentów strategicznych i map drogowych finansowania będzie bardzo trudne.
W debacie przedstawiciele KE i EBI wskazywali, że Fundusz Modernizacyjny obejmuje obszary priorytetowe dla sprawiedliwej transformacji i może finansować projekty pilotażowe, w tym przekwalifikowanie pracowników, wsparcie MŚP czy inwestycje w czystą energię. EBI przypomniał też o roli wsparcia technicznego w przygotowaniu solidnych diagnoz i projektów, które spełnią wymogi konkursowe i będą gotowe do finansowania.
Znaczenie tego kroku potwierdza przebieg okrągłego stołu, którego celem było wskazanie ścieżki dla regionów wykluczonych z JTF: jak rozpocząć prace nad strategiami transformacji, jakie pilotaże finansować w pierwszej kolejności i z jakich dodatkowych form wsparcia (finansowego i technicznego) skorzystać jeszcze przed 2028 rokiem. W agendzie przewidziano wystąpienia przedstawicieli Turowa oraz dyskusję z udziałem EBI i służb KE właśnie po to, by przełożyć deklaracje na możliwe do uruchomienia instrumenty.
Subregion Turów traktuje ten rezultat jako punkt wyjścia do szybkiej pracy nad diagnozą, listą projektów strategicznych oraz mapą finansowania. To warunek konieczny, by zapewnić miejsca pracy, zdywersyfikować gospodarkę i wykorzystać potencjał inwestycji w OZE, efektywność energetyczną, infrastrukturę i kompetencje mieszkańców.
Autor: BS
