W dniu 23 kwietnia 2025 roku odbyło się posiedzenie Komisji Gospodarki i Rozwoju Sejmu RP. Wśród obecnych byli m.in. Rafał Bojanowski, zastępca dyrektora Departamentu Spółek Paliwowo-Energetycznych w Ministerstwie Aktywów; Katarzyna Świętochowska, zastępczyni dyrektora Departamentu Geologii w Ministerstwie Klimatu; Agnieszka Dzierżbicka, zastępczyni dyrektora Departamentu ds. Międzynarodowych w Ministerstwie Klimatu; Tomasz Stec, naczelnik Wydziału w Departamencie Górnictwa i Hutnictwa w Ministerstwie Przemysłu; Jacek Kaczorowski, prezes PGR Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna; Jan Michalski, wiceprezes PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna; Waldemar Ludkowski, wiceprezes ds. Wydobycia PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna oraz Albert Gryszczuk, Krajowa Izba Klastrów, Energii i OZE.
W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele samorządów terytorialnych, w tym starosta zgorzelecki Artur Bieliński, wicestarosta zgorzelecki Mirosław Fiedorowicz, zastępca wójta gminy Zgorzelec Paweł Tomczyk oraz Rafał Gronicz burmistrz miasta Zgorzelec, burmistrz miasta i gminy Bogatynia Wojciech Dobrołowicz. Obecni byli także przedstawiciele związków zawodowych NSZZ Solidarność, a także OPZZ. Perspektywę społeczną reprezentowała Joanna Tokarczuk prezes Stowarzyszenia Rozwoju Innowacyjności Energetycznej w Zgorzelcu (STORIE) oraz Michał Hetmański z Fundacji Instrat.
Głównym tematem posiedzenia były konsekwencje społeczno-gospodarcze stopniowego wygaszania wydobycia węgla brunatnego przez kopalnię Turów oraz potencjalne plany wsparcia transformacji energetycznej w subregionie Turów. Przedstawiciele Ministerstwa Aktywów, Ministerstwa Klimatu, Ministerstwa Przemysłu oraz Ministerstwa Rozwoju przedstawili swoje koncepcje i propozycje działań w odpowiedzi na wyzwania, przed którymi stoi ta część Polski.
Zastępca przewodniczącego Komisji Gospodarki i Rozwoju, Arkadiusz Sikora, podkreślił znaczenie zorganizowania takiego spotkania, wskazując na potrzebę wypracowania długoterminowej strategii transformacji społeczno-energetycznej obszaru, aby uniknąć nagłych i niekorzystnych zmian, które mogłyby dotknąć mieszkańców. Dyskusja miała na celu rozpoczęcie dialogu na temat przyszłości regionu, który w dużej mierze opiera się na działaniu kopalni i elektrowni Turów, oraz znalezienie sposobów na płynne przejście do nowych warunków gospodarczych i zatrudnieniowych.
Pilność Transformacji
Arkadiusz Sikora, podkreślił potrzebę płynnego przejścia dla lokalnych pracowników, ponieważ zasoby węgla brunatnego mają się wyczerpać w nadchodzących latach. Zwrócił uwagę na znaczenie wczesnego rozpoczęcia rozmów, aby uniknąć nagłych utrat miejsc pracy podobnych do tych, które miały miejsce w latach 90 w Wałbrzychu.
Plany Rządowe i Wyzwania
Rafał Bojanowski z Ministerstwa Aktywów Państwowych przyznał, że sektor energetyczny jest pod presją z powodu rosnącej produkcji energii odnawialnej i wysokich kosztów emisji CO2. Zauważył, że Ministerstwo jest w kontakcie z odpowiednimi firmami, ale obecnie nie ma planów na przeprowadzenie analiz społeczno-ekonomicznych dotyczących wycofywania się z wydobycia węgla brunatnego na obszarze powiatu zgorzeleckiego.
Obawy Lokalnych Społeczności
Przedstawiciele lokalnych społeczności wyrazili obawy dotyczące przyszłości miejsc pracy w regionie, gdzie wielu mieszkańców zależy od kopalni i elektrowni Turów. Artur Bieliński, starosta powiatu zgorzeleckiego, wskazał na potrzebę kompleksowego podejścia do transformacji, w tym na poprawę infrastruktury i inicjatywy edukacyjne.
Finansowanie i Wsparcie
Joanna Tokarczuk, reprezentująca organizację pozarządową Stowarzyszenie Rozwoju Innowacyjności Energetycznej w Zgorzelcu, zaznaczyła, że region Zgorzelca został wykluczony z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji z powodu niespełnienia określonych kryteriów. Wezwała rząd do wspierania regionu w przyszłych możliwościach finansowania i opracowania planu terytorialnego dla sprawiedliwej transformacji.
Konsekwencje odejścia od węgla
Prezes KIKE, w swojej wypowiedzi, podkreślił, że w regionie istnieje monokultura przemysłowa, co oznacza, że wiele osób jest uzależnionych od pracy w górnictwie i energetyce, a brak alternatywnych źródeł zatrudnienia może prowadzić do poważnych konsekwencji społecznych. Albert Gryszczuk wyraził obawy, że transformacja energetyczna, jeśli nie będzie odpowiednio zaplanowana, może nie zapewnić nowych miejsc pracy dla osób, które stracą zatrudnienie w wyniku wygaszania wydobycia.
Analiza Porównawcza z Innymi Regionami
W trakcie spotkania porównano sytuację wschodnioniemieckimi regionami węglowymi, które otrzymują znaczne wsparcie finansowe na swoją transformację odejścia od węgla zarówno ze środków federalnych jak i regionalnych (landowych), nie oczekując jedynie na pomoc z Unii Europejskiej. Przedstawiciele lokalni podkreślili potrzebę podobnego wsparcia w Polsce, aby uniknąć spadku gospodarczego.
Wezwanie do Skordynowanego Podejścia
Uczestnicy spotkania zgodzili się co do konieczności skoordynowanego, wieloministerialnego podejścia do wyzwań stawianych przez transformację. Komitet planuje zaproponować utworzenie dedykowanego zespołu międzyresortowego, który skoncentruje się na społeczno-ekonomicznej transformacji subregionu Turów. Spotkanie zakończyło się wezwaniem do jasnej komunikacji i działań ze strony rządu, aby zapewnić sprawiedliwą transformację dla dotkniętych społeczności. Lokalni liderzy wyrazili swoje zaangażowanie w współpracę z rządem w celu zabezpieczenia przyszłości regionu.
Tu przeczytacie:
Pełne nagranie z przebiegu Komisji Gospodarki i Rozwoju dostępne jest pod linkiem: https://sejm.gov.pl/sejm10.nsf/transmisje_arch.xsp?unid=E088679C757F3845C1258C67003C8B0F
